Long Việt- “ Hành trình trở về” – Trở về hiểu thêm những triết lý nhân sinh sâu sắc ẩn chứa sau văn hóa truyền thống hay Tín ngưỡng Đạo mẫu của người Việt. Trở về để tự hào hơn vì ta là con cháu dân tộc Việt- một dân tộc kiên cường. Long Việt mang trong mình nét trầm lắng, thanh tịnh, yên bình đến lạ khiến cho bất kì ai dù đã đến nhiều lần hay chỉ mới lần đầu đặt chân tới Long Việt cũng cảm thấy ngỡ ngàng, là nơi mà ta có thể nhìn rõ vẻ đẹp chân tâm của chính mình. Long Việt đẹp, đẹp theo cách rất riêng, đầy quyến rũ và thuyết phục. Nghĩa là sự thuyết phục của một vẻ đẹp mang chiều rộng hình thức và chiều sâu tâm hồn. Người ta có thể khen một người phụ nữ có ngoại hình bắt mắt là xinh nhưng để khen cô ấy đẹp thì ngoài vẻ đẹp ngoại hình thì cô ấy còn đẹp cả về tâm hồn. Và Long Việt cũng vậy, Long Việt đẹp không chỉ bởi không gian kiến trúc đặc sắc từ các khu nhà cổ địa chủ, nhà Quan Văn, Quan Võ, nhà dân tộc Mường, H’Mong, nơi hộ tụ của hàng chục các loài kì hoa dị thảo quý hiếm ... Cái đẹp của Long Việt còn đến từ những giá trị văn hóa truyền thống dân tộc, triết lý nhân sinh của người Việt hơn thế nữa là câu chuyện đầy ý nghĩa và cảm động ẩn chứa trong mỗi cổ vật đang được trưng bày tại đây.

Đến Long Việt mới phần nào thấu được nỗi đau mà chiến tranh dù đã đi qua nhưng vẫn từng giây từng phút gặm nhấm trong tim những người ở lại. Tôi chẳng thể nào quên được những dòng chữ nguệch ngoạc, vội vàng nhưng chứa đựng biết bao nỗi nhớ khắc khoải của anh lính trẻ trong bức thư gửi cho người vợ của mình vào ngày hè năm 1974 hiện đang được lưu giữ tại Khu trưng bày hiện vật chiến tranh: “ Thơm em- Vợ thương Đêm nay tuy không phải trăng của ngày rằm- song em cũng đồng ý với anh cứ coi đó là trăng của ngày rằm được chứ em? Anh ngồi biên thư cho em vừa lúc ánh trăng lên khỏi chân núi- Trả ánh sáng mờ nhạt – mát dịu xuống như muốn tâm sự với em cùng cảnh của quê hương. Thơm em thương! Lúc này anh chỉ biết lấy hai chữ thông cảm xua tan trước nỗi nhớ còn vấn vương trong anh- Và lần này nhận thư em có khác với mọi lần vì trong thư em có gửi thêm tấm ảnh của em…” Thế mới thấy, chiến tranh dù có khốc liệt, có tàn nhẫn đến nhường nào cũng không thể dập tắt được tình yêu mãnh liệt, tình yêu ấy đã tiếp thêm sức mạnh cho người lính để họ vững vàng tay súng và có niềm tin mãnh liệt vào một ngày mai đất nước hòa bình, tình cảm bị kìm nén ấy sẽ lại bùng cháy và thăng hoa cùng dân tộc. Long Việt đẹp, cái đẹp thấm đượm nghĩa tình, mà phải càng gắn bó mới cảm nhận được hết cái tình ở Long Việt …